1. Wprowadzenie

Internauci skuszeni wizj� bezp�atnego otrzymywania plik�w lawinowo rejestrowali si� w serwisie Pobieraczek.pl, po czym byli zasypywani obszern� korespondencj� wzywaj�c� ich do zap�aty za korzystanie z us�ug serwisu oraz strasz�c� post�powaniem s�dowym i egzekucyjnym. Fakt, kwoty zazwyczaj nie by�y du�e (ok. 100 z�), ale nie w tym problem .

Bior�c pod uwag� liczb� os�b spotykaj�cych si� z tego typu praktyk�, skala problemu ros�a. Warto doda� �e gros z tych os�b wy��cznie rejestrowa�a si� w serwisie (cz�sto podaj�c fa�szywe dane), logowa�a si�, ale nie korzysta�a z tre�ci dost�pnych w serwisie . Nie ma cienia w�tpliwo�ci, �e Pobieraczek.pl swoj� „bezp�atn�” ofert� zach�ca� do skorzystania z us�ug serwisu, bo kt� nie skorzysta�by z bezp�atnych us�ug, gdyby faktycznie by�y one bezp�atne? Internauci logowali si� w serwisie chocia�by przez komunikator Gadu-Gadu, w kt�rym tak�e znajdowa�a si� informacja o us�ugach Pobieraczka.pl . Najcz�ciej jednak chodzi�o o zwyk�� ludzk� ciekawo��.

Z perspektywy czasu internauci wiedz�, �e najlepiej omija� ten serwis, o czym �wiadcz� bogate wpisy na r�nego rodzaju forach internetowych, ale co w przypadku gdy ju� z niego skorzystali�my? Ca�y problem z Pobieraczkiem.pl tkwi� w regulaminie .

Przez Eller Service (w�a�ciciela portalu) postanowienia regulaminu by�y interpretowane w ten spos�b, �e akceptacja regulaminu oznacza�a wyra�enie zgody na us�ug�. Opieraj�c si� na takiej interpretacji przepis�w Eller Service wysy�a�a wezwania do zap�aty, grozi�a pozwami s�dowymi, wpisem do Rejestru D�u�nik�w Niewyp�acalnych, a nawet z�o�eniem zawiadomienia o pope�nieniu przest�pstwa w przypadku podania nieprawdziwych danych . W wi�kszo�ci przypadk�w to dzia�a�o, osoby m�ode (zazwyczaj niepe�noletnie) w obawie przed sankcjami prawnymi jakimi im gro�ono, i nierzadko gniewem rodzic�w, czym pr�dzej p�aci�y kwoty wskazane w wezwaniu, nie bacz�c nawet na to czy s� do tego zobowi�zane.

Pytanie jednak co si� stanie gdy nie zap�acimy ��danych pieni�dzy . Fora internetowa s� przepe�nione tego typu pytaniami: „Czy kto� ju� dosta� pozew”? „P�aci� czy nie p�aci�?” a nawet „A mo�e jaki� prawnik te� zosta� oszukany”? A nast�pnie odpowiedzi typu: „Ja nie p�ac� i Wy te� nie p�a�cie”, „Zarejestrowa�em si�, zalogowa�em nic nie �ci�gn��em i dosta�em wezwanie, nie p�ac�”.

2. O Regulaminie...

Zatem prze�led�my to wszystko krok po kroku! Pierwszy problem pojawia si� ju� w momencie rejestracji, bo trzeba zaakceptowa� regulamin. Wielu z nas po prostu nie czyta regulamin�w, zak�adaj�c �e s� to standardowe regulaminy przy tego typu us�ugach. Nie b�dzie niczym odkrywczym powiedzenie, �e jest to bardzo niew�a�ciwe post�powanie.

Regulamin zawsze trzeba przeczyta�, s�owo po s�owie, tak jak umow� z bankiem. Wszystko co jest pisane ma�ym druczkiem mo�e potem rodzi� problemy. Zatem czyta�, czyta� i jeszcze raz czyta�, zw�aszcza w przypadku um�w zawieranych w drodze elektronicznej w kt�rych rejestracja dokonywana jest poprzez potwierdzenie na adres e-mail. Uwagi ta czyniona jest z my�l� o potencjalnych us�ugobiorcach Pobieraczka.pl, kt�rzy by� mo�e zamierzaj� skorzysta� z us�ug tego� serwisu, a pragn�c dowiedzie� si� czego� wi�cej o oferowanych tam us�ugach uprzednio przeczytaj� ten artyku�. Ergo, konsument najpierw powinien przeczyta� regulamin, kt�ry z kolei przez przedsi�biorc� powinien by� jasno i czytelnie sformu�owany. To jednak nie zawsze jest respektowane.

Dotychczas w regulaminie Pobieraczka.pl by�a mowa o bezp�atnym „testowaniu” przez okres pierwszych 10 dni. Obecnie ten zapis formalnie uleg� zmianie, ale o tym poni�ej. Jak si� okazuje, dzie� rejestracji by� tak�e dniem obowi�zywania odp�atnej umowy. Ponadto op�ata pobierana by�a ju� od pierwszego dnia obowi�zywania umowy a nie jak wskazywa�y has�a reklamowe, dopiero po 10 dniach. Najgorsze jednak by�o to, �e umowa po tych teoretycznie bezp�atnych 10 dniach, automatycznie stawa�a si� umow� na czas okre�lony 12 miesi�cy, o czym ju� konsument nie by� informowany. Eller Service podtrzymuje, �e je�li kto� nie wyrejestrowa� si� z serwisu w tym czasie, to musi zap�aci� za us�ug�, nawet je�li nie skorzysta� z tre�ci zamieszczonych w serwisie. Nic bardziej b��dnego! Jak mo�na zap�aci� za co� z czego si� nie korzysta�o?

3. Co na to UOKiK?

Warto wskaza�, �e w dniu 31 marca 2010r. Prezes Urz�du Ochrony Konkurencji i Konsument�w wyda�a decyzj� w kt�rej, nakaza�a przedsi�biorcy zmian� praktyki niezgodnej z prawem uznaj�c �e w�a�ciciele portalu – sp�ka Eller Service z Gda�ska – naruszy�a zbiorowe interesy konsument�w i na�o�y�a kar� w wysoko�ci 239 140 z�. Prezes Urz�du uzna�a �e jest to wprowadzanie internaut�w w b��d, gdy� kusz�ce has�a reklamowe sugerowa�y, �e us�uga jest ca�kowicie bezp�atna. W takiej sytuacji konsumenci decydowali si� na us�ugi serwisu, czego nie zrobiliby wiedz�c, �e b�d� musieli zap�aci�. Na t� chwil�, z uwagi na z�o�enie odwo�ania, decyzja nie jest jeszcze prawomocna.

4. P�aci� czy nie pobieraczkowi?

Celem tego artyku�y jest wskazanie jakie uprawnienia przys�uguj� konsumentowi, kt�ry skorzysta� z us�ug Pobieraczka.pl. albo te� z nich nie skorzysta�, ale si� tylko tam zarejestrowa�? Z informacji, kt�re dost�pne s� w Internecie wynika bowiem, �e pomimo na�o�enia kary nic si� praktycznie nie zmieni�o, a do os�b, kt�re zarejestrowa�y si� w serwisie nadal kierowane s� wezwania do zap�aty.

Wypada w tym miejscu zbada� przepisy prawa cywilnego, przede wszystkim kodeksu cywilnego, ustawy o �wiadczeniu us�ug drog� elektroniczn� oraz ustawy o ochronie niekt�rych praw konsument�w oraz odpowiedzialno�ci za szkod� wyrz�dzon� przez produkt niebezpieczny.

Ustawa o ochronie praw konsument�w oraz odpowiedzialno�ci za szkod� wyrz�dzon� przez produkt niebezpieczny stanowi, i� konsument, kt�ry zawar� umow� na odleg�o��, mo�e od niej odst�pi� bez podania przyczyn, sk�adaj�c stosowne o�wiadczenie na pi�mie w terminie dziesi�ciu dni, ustalonym w spos�b okre�lony w art. 10 ust. 1. Do zachowania tego terminu wystarczy wys�anie o�wiadczenia przed jego up�ywem (art. 7 ust. 1). Termin dziesi�ciodniowy, w kt�rym konsument mo�e odst�pi� od umowy, liczy si� od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy �wiadczenia us�ugi - od dnia jej zawarcia. W razie braku potwierdzenia informacji, o kt�rych mowa w art. 9 ust. 1, termin, w kt�rym konsument mo�e odst�pi� od umowy, wynosi trzy miesi�ce i liczy si� od dnia wydania rzeczy, a gdy umowa dotyczy �wiadczenia us�ugi - od dnia jej zawarcia. Je�eli jednak konsument po rozpocz�ciu biegu tego terminu otrzyma potwierdzenie, termin ulega skr�ceniu do dziesi�ciu dni od tej daty (art. 10).

Zgodnie z art. 12 kodeksu cywilnego nie maj� zdolno�ci do czynno�ci prawnych osoby, kt�re nie uko�czy�y lat trzynastu, oraz osoby ubezw�asnowolnione ca�kowicie. Zgodnie za� z art. 14 � 1 kodeksu cywilnego stanowi, i� czynno�� prawna dokonana przez osob�, kt�ra nie ma zdolno�ci do czynno�ci prawnych, jest niewa�na.
Z kolei, art. 15 k.c. m�wi, i� ograniczon� zdolno�� do czynno�ci prawnych maj� ma�oletni, kt�rzy uko�czyli lat trzyna�cie, oraz osoby ubezw�asnowolnione cz�ciowo. Dalej, art. 17 k.c. m�wi, i� z zastrze�eniem wyj�tk�w w ustawie przewidzianych, do wa�no�ci czynno�ci prawnej, przez kt�r� osoba ograniczona w zdolno�ci do czynno�ci prawnych zaci�ga zobowi�zanie lub rozporz�dza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.

Wa�no�� umowy, kt�ra zosta�a zawarta przez osob� ograniczon� w zdolno�ci do czynno�ci prawnych, bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zale�y od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. Osoba ograniczona, w zdolno�ci do czynno�ci prawnych mo�e sama potwierdzi� umow� po uzyskaniu pe�nej zdolno�ci do czynno�ci prawnych (15 � 1 i 2 k.c.).

Zgodnie za� z art. 84 k.c. w razie b��du co do tre�ci czynno�ci prawnej mo�na uchyli� si� od skutk�w prawnych swego o�wiadczenia woli. Uchylenie si� od skutk�w prawnych o�wiadczenia woli, kt�re zosta�o z�o�one innej osobie pod wp�ywem b��du, nast�puje przez o�wiadczenie z�o�one tej osobie na pi�mie. Uprawnienie do uchylenia si� wygasa w razie b��du – z up�ywem roku od jego wykrycia (art. 88 � 1 i 2 k.c.).

Art. 10 kodeksu karnego wskazuje, i� na zasadach okre�lonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto pope�nia czyn zabroniony po uko�czeniu 17 lat. Natomiast, nieletni, kt�ry po uko�czeniu 15 lat dopuszcza si� czynu zabronionego okre�lonego w art. 134, art. 148 � 1, 2 lub 3, art. 156 � 1 lub 3, art. 163 � 1 lub 3, art. 166, art. 173 � 1 lub 3, art. 197 � 3 lub 4, art. 223 � 2, art. 252 � 1 lub 2 oraz w art. 280, mo�e odpowiada� na zasadach okre�lonych w tym kodeksie, je�eli okoliczno�ci sprawy oraz stopie� rozwoju sprawcy, jego w�a�ciwo�ci i warunki osobiste za tym przemawiaj�, a w szczeg�lno�ci, je�eli poprzednio stosowane �rodki wychowawcze lub poprawcze okaza�y si� bezskuteczne. W takim wypadku orzeczona kara nie mo�e przekroczy� dw�ch trzecich g�rnej granicy ustawowego zagro�enia przewidzianego za przypisane sprawcy przest�pstwo; s�d mo�e zastosowa� tak�e nadzwyczajne z�agodzenie kary.

5. Jakie mamy wyj�cia?

Co zatem zrobi�, gdy zawarli�my ju� szkodliw� dla nas umow�?
Mo�na wyr�ni� nast�puj�ce sytuacje:
1. Gdy umowa zosta�a zawarta, ale nie zosta�y �ci�gni�te �adne pliki – mo�na odst�pi� od umowy w ci�gu 10 dni od dnia jej zawarcia, o ile przed jej zawarciem przedsi�biorca poinformowa� konsumenta o tym prawie. Prawo odst�pienia najlepiej wykona� poprzez przes�anie przedsi�biorcy o�wiadczenia na pi�mie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru,
2. Gdy umowa zosta�a zawarta, ale warunki tej umowy nie zosta�y potwierdzone na pi�mie przez przedsi�biorc� (poprzez przes�anie tej umowy ) i nie zosta�y �ci�gni�te �adne pliki – mo�na odst�pi� od umowy w ci�gu 3 miesi�cy od dnia jej zawarcia, a w przypadku gdy przed up�ywem tego terminu przedsi�biorca potwierdzi tre�� umowy – w ci�gu 10 dni od dnia gdy to zrobi,
3. Gdy umowa zosta�a zawarta z podaniem nieprawdziwych informacji – np. w sytuacji gdy przedsi�biorca poda informacje wprowadzaj�cych w b��d co okresu na jaki zostaje zawarta, nie poinformuje o odp�atno�ci us�ugi, w�wczas mo�na uchyli� si� od skutk�w prawnych z�o�onego o�wiadczenia w ci�gu 12 miesi�cy, wysy�aj�c do przedsi�biorcy pismo w tym terminie,
4. Gdy umowa zosta�a zawarta przez osob� w wieku do 13 roku �ycia – umowa taka jest bezwzgl�dnie niewa�na, albowiem dziecko w wieku do 13 roku �ycia nie posiada zdolno�ci do czynno�ci prawnych; w takiej sytuacji rodzice dziecka powinni powiadomi� o tym przedsi�biorc�,
5. Gdy umowa zosta�a zawarta przez osob� w wieku pomi�dzy 13 a 18 rokiem �ycia – umowa taka dla swej wa�no�ci wymaga potwierdzenia przez rodzic�w lub opiekun�w prawnych dziecka; w przypadku gdy osoby takie nie akceptuj� umowy, powinni zawiadomi� o tym firm�, a w konsekwencji umowa jest niewa�na,

6. Pami�tajmy...

O czym nale�y pami�ta�?:
1. Ani wezwanie do zap�aty ani nawet przeds�dowe wezwanie do zap�aty nie jest pismem z s�du, a jedynie tzw. pismem przedprocecowym, maj�cym na celu zmuszenie d�u�nika do dobrowolnego spe�nienia �wiadczenia zanim sprawa zostanie skierowana na drog� post�powania s�dowego. St�d te� takie pisma nie inicjuj� post�powania s�dowego, a jedynie maj� na celu zastraszenie d�u�nik�w, aby zap�acili.

2. Aby przeds�dowe wezwanie do zap�aty mia�o jakikolwiek walor dowodowy winno by� dokonane we w�a�ciwej formie. Wezwanie mailem nie ma �adnego znaczenia. Tak�e nie wezwanie wys�ane zwyk�ym listem na adres konsumenta nie maj� �adnego znaczenia. Samo wys�anie maila czy zwyk�ego listu �wiadczy w�a�ciwie o niczym i nie mo�na go por�wnywa� z form� pisemn� wezwania. Zatem, aby przeds�dowe wezwanie do zap�aty mia�o jakikolwiek walor dowodowy winno by� dokonane na pi�mie i wys�ane listem poleconym, a nie mailem czy listem zwyk�ym. Na tego typu listy nie nale�y odpowiada�.

3. Obowi�zek zap�aty wynagrodzenia powstaje za wykonan� us�ug�, a nie za samo zarejestrowanie si� w serwisie. Zatem sama rejestracja nie mo�e za sob� poci�ga� obowi�zku zap�aty wynagrodzenie, je�eli nie zosta�y �ci�gni�te �adne pliki. Istotne jest jednak to, aby konsument zosta� prawid�owo i w spos�b rzetelny poinformowany.

4. Obowi�zek zap�aty wynagrodzenia z us�ug� powstaje dopiero wtedy gdy zostan� spe�nione nast�puj�ce warunki: pliki zosta�y �ci�gni�te, konsument zosta� uprzednio w spos�b jasny, czytelny i nie wprowadzaj�cy w b��d poinformowany o warunkach korzystania z us�ugi, zaakceptowa� regulamin, przed zawarciem umowy zosta� poinformowany o prawie odst�pienia od umowy, a nadto, konsument nie odst�pi� od niej w ci�gu 10 dni, a w przypadku braku potwierdzenia umowy na pi�mie – w ci�gu 30 dni od dnia jej zawarcia i nie by�o podstaw do uchylenia si� od skutk�w prawnych z�o�onego o�wiadczenia woli.

5. Nieletni, kt�ry nie uko�czy� 17 lat nie mo�e ponosi� odpowiedzialno�ci za ewentualne oszustwo na podstawie art. 286 kodeksu karnego, albowiem w stosunku do takich os�b maj� zastosowanie przepisy ustawy o post�powaniu w sprawach nieletnich. Poza tym ustawa ta przewiduje post�powanie w sprawach o czyny karalne okre�lone w kodeksie karnym ale jedynie wobec os�b, kt�re uko�czy�y lat 13. W przypadku os�b, kt�re nie uko�czy�y 13 roku �ycia istnieje jedynie mo�liwo�� wszcz�cia okre�lonych dzia�a� w przypadku spe�nienia przez niego og�lnej przes�anki demoralizacji .

6. Ani adres e-mail ani IP nie mog� stanowi� dowodu na to, �e dana umowa zosta�a zawarta przez osob� kt�r� wskazuje Pobieraczek. Nie mo�na postawi� znaku r�wno�ci pomi�dzy faktem rejestracji z podaniem fa�szywych danych za po�rednictwem jakiego� konta e-mail i wykorzystaniem numeru IP a tym, �e dokona� tego w�a�ciciel konta, chyba �e ta osoba wyra�nie si� przyzna �e tak by�o. W przeciwnym wypadku, r�wnie dobrze m�g� to zrobi� jaki� haker albo nawet inna osoba, kt�ra zna nasze dane .

7. To Pobieraczek ma obowi�zek weryfikowania danych osoby, z kt�r� zawiera umow�, a przede wszystkim przed spe�nieniem �wiadczenia potwierdzi� na pi�mie informacji o swoim adresie, organie rejestruj�cym jego dzia�alno�� gospodarcz�, NIP, REGON, cenie lub wynagrodzeniu ze wszystkimi sk�adnikami i podatkami, o zasadach zap�aty, kosztach, terminie, prawie odst�pienia od umowy w terminie 10 dni itd. Co to oznacza ? Oznacza, �e przedsi�biorca ma obowi�zek jeszcze raz przekaza� te wiadomo�ci konsumentowi.

Wszelkie prawa zastrze�one. Hotfix.pl 2011.

Artyku� ten zosta� przygotowany na zlecenie HotFix.pl przez Pani� Adwokat Monik� Nozdrzykowsk� (strona: Adwokat Szczecin).