Autor: Mariusz Ko�acz (rokko)
Strona autora: techformator.pl
Kontakt: m.kolacz(at)hotfix.pl

W dzisiejszych czasach kwestia odchudzenia Windows nie jest ju� tak istotna. Dyski twarde osi�gaj� niebotyczne pojemno�ci, o kt�rych w przesz�o�ci mo�na by�o tylko pomarzy�. Wi�c dlaczego odchudza� Windows? Technologie nieustannie zmieniaj� si�, lecz wiele praktyk stosowanych w informatyce pozostaje nienaruszonych. Dotyczy to mi�dzy innymi ustalania wielko�ci partycji systemowej. Wyobra�my sobie tak� sytuacj�, przydzielili�my partycji systemowej pewn� pojemno��, jednak ta z biegiem czasu wyczerpuje si�, co objawia si� komunikatami systemowymi, niemo�no�ci� instalacji nowego oprogramowania, problemami z pami�ci� wirtualn� i innymi b��dami prowadz�cymi do destabilizacji systemu operacyjnego. Aby uzdrowi� sytuacj� mamy do wyboru wiele opcji, pocz�wszy od tych najbardziej drastycznych (ponowny podzia� dysku na partycje lub rozszerzenie partycji systemowej, przy u�yciu oprogramowania partycjonuj�cego), a sko�czywszy na metodach odchudzaj�cych, dzi�ki kt�rym w niekt�rych przypadkach mo�emy odzyska� nawet kilkana�cie gigabajt�w przestrzeni, bez wi�kszego nak�adu czasu i po�wi�cania cennych danych zgromadzonych na dysku. Oczywi�cie s� r�wnie� metody odchudzania, kt�re polegaj� na kasowaniu niepotrzebnych plik�w, czasem wi��e si� to z utrat� okre�lonej funkcjonalno�ci. Przyk�adowo, usuwaj�c katalog Help, gdzie zgromadzone s� pliki pomocy Windows, pozbawiamy si� cennego �r�d�a informacji. To od Was ostatecznie zale�y, w jakim stopniu odchudzicie sw�j system i jakich metod u�yjecie.

• Optymalizujemy plik wymiany (pagefile.sys)
• Wy��czamy funkcj� hibernacji (hiberfil.sys)
• Optymalizujemy systemowy Kosz (Recycle Bin)
• Usuwamy punkty przywracania systemu
• U�ywamy kompresji NTFS
• Zmieniamy ustawienia tymczasowych plik�w internetowych
• U�ywamy specjalistycznego oprogramowania
• Usuwamy zb�dne sk�adniki systemu
• Usuwamy zb�dne oprogramowanie

1. Optymalizujemy plik wymiany (pagefile.sys).

Domy�lnie system automatycznie ustala rozmiar pliku wymiany, kt�ry uzale�niony jest od ilo�ci posiadanej pami�ci RAM. Nie trudno sobie wyobrazi�, i� przy ogromnej ilo�ci pami�ci, system dopasowuj�c rozmiar, ustali jego warto�� na bardzo wysok�, co b�dzie prowadzi� do zmarnowania nawet kilku gigabajt�w powierzchni dysku. Aby temu zapobiec, nale�y r�cznie ustawi� rozmiar. Dodatkowo, plik winien posiada� sta�y rozmiar, gdzie warto�� minimalna b�dzie r�wna warto�ci maksymalnej. Poni�ej opisano, w jaki spos�b dobra� i ustawi� odpowiedni rozmiar pami�ci wirtualnej.

Nie jest �atwo odpowiedzie� na pytanie, ile przydzieli� pami�ci wirtualnej, poniewa� nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Dopasowanie wielko�ci pliku wymiany uzale�nione jest nie tylko od ilo�ci pami�ci RAM, ale r�wnie� rodzaju systemu i sposobu jego u�ytkowania.

Poni�ej zaprezentowano przyk�adowe ustawienia pliku stronicowania w systemach Windows XP/2003 (32bit) oraz Windows Vista/2008 (32bit). Dla system�w serwerowych w kwestii ustawie� pliku stronicowania nie nale�y a� nadto eksperymentowa�.

Przy du�ej ilo�ci pami�ci RAM optymalizuj�c plik wymiany, mo�emy zaoszcz�dzi� nawet kilka GB przestrzeni. Podane wy�ej warto�ci s� jedynie orientacyjne. U�ytkownik sam powinien przeprowadzi� testy na swojej maszynie i dobra� najbardziej odpowiadaj�c� mu warto��.

Procedura optymalizacji (zmiana rozmiaru pliku wymiany)

1. Start => Uruchom => sysdm.cpl
2. Przechodzimy na zak�adk� Zaawansowane
3. Wydajno�� => Ustawienia
4. W oknie Opcje wydajno�ci przechodzimy na zak�adk� Zaawansowane
5. Pami�� wirtualna => Zmie�
6. W oknie Pami�� wirtualna zaznaczamy Rozmiar niestandardowy
7. W polu Rozmiar pocz�tkowy (MB) okre�lamy wst�pny rozmiar pliku stronicowania pami�ci wirtualnej
8. W polu Rozmiar maksymalny (MB) okre�lamy maksymalny rozmiar pliku stronicowania. Je�eli warto�� pocz�tkowa b�dzie r�wna warto�ci maksymalnej, taki plik wymiany b�dziemy nazywali sta�ym.
9. Po wpisaniu okre�lonych przez nas warto�ci zatwierdzamy wprowadzone dane, klikamy Ustaw, w ka�dym nast�pnym oknie klikamy OK. Zmiany b�d� widoczne po ponownym uruchomieniu komputera.

Je�eli po zdefiniowaniu nowego rozmiaru zaobserwujemy niepokoj�ce b��dy np. zawieszenie si� komputera w trakcie pracy na skutek braku pami�ci wirtualnej, zwi�kszamy limit powierzchni przyznany dla pliku wymiany wed�ug powy�szej procedury.

2. Wy��czamy funkcj� hibernacji (hiberfil.sys).

Kolejnym krokiem znacz�co odchudzaj�cym system, jest wy��czenie funkcji hibernacji. Definicj� hibernacji mo�na znale�� na Wikipedii => Hibernacja (informatyka).

Procedura wy��czenia hibernacji w systemie Windows

Start => Uruchom => cmd

W wierszu polece� wpisujemy polecenie:

powercfg /h off

Dla pewno�ci, po wy��czeniu hibernacji przechodzimy do katalogu g��wnego i sprawdzamy, czy plik hiberfil.sys zosta� usuni�ty. Wraz ze wpisaniem komendy powercfg /h off powinno odby� si� to automatycznie, je�eli z r�nych przyczyn plik wci�� istnieje, nale�y powt�rzy� procedur� wy��czenia lub w ostateczno�ci r�cznie go usun��.

Dzi�ki wy��czeniu tej funkcji zyskamy sporo wolnej przestrzeni, albowiem rozmiar pliku hiberfil.sys jest r�wny rozmiarowi zainstalowanej w komputerze pami�ci RAM.

3. Optymalizujemy systemowy Kosz (Recycle Bin).

Mo�na zaoszcz�dzi� troch� miejsca na dysku ustalaj�c w�asny rozmiar Kosza. Kosz wst�pnie rezerwuje sobie cz�� przestrzeni na dysku w celu magazynowania usuni�tych plik�w i folder�w (standardowo pliki nie s� usuwane, lecz przenoszone do specjalnego obszaru popularnie zwanego Koszem, reprezentowany przez ukryty na dysku folder Recycled). Domy�lnie w systemach Windows warto�� ta wynosi 10% ca�kowitego rozmiaru danej partycji. Zatem, dla partycji poka�nych rozmiar�w, przestrze� zarezerwowana b�dzie marnotrawiona. Aby temu zapobiec, nale�y zdefiniowa� w�asny rozmiar Kosza.

Procedura optymalizacji systemowego Kosza

1. Prawym przyciskiem myszki klikamy na ikonie Kosz i z menu kontekstowego wybieramy opcj� W�a�ciwo�ci
2. Na zak�adce Globalne zaznaczamy opcj� U�yj jednego ustawienia dla wszystkich dysk�w. Uaktywni si� suwak, dzi�ki kt�remu mo�na okre�li� w�asny rozmiar podawany w procentach. Ustawienie b�dzie dotyczy�o wszystkich partycji dyskowych.
3. Je�eli nie odpowiada nam globalne ustawienie, mo�emy dla ka�dej partycji z osobna ustali� odpowiedni rozmiar. W tym celu na zak�adce Globalne wybieramy opcj� Konfiguruj dyski niezale�nie. Rozmiar ustalamy na ka�dej z zak�adek (oddzielnie dla ka�dej z partycji).
4. Wprowadzone zmiany potwierdzamy przyciskiem Zastosuj

Wszystkie pliki, kt�re b�d� wi�ksze od maksymalnego ustalonego rozmiaru, nie b�d� kierowane do magazynu, lecz zostan� natychmiast skasowane.

4. Usuwamy punkty przywracania systemu.

Us�uga przywracania systemu tworzy w regularnych odst�pach czasu kopie zapasowe kluczowych komponent�w systemowych na wypadek awarii systemu. Niestety poch�ania to sporo przestrzeni dyskowej. Podobnie jak w poprzednim punkcie, system rezerwuje sobie okre�lon� powierzchni� dysku na poczet przysz�ych punkt�w przywracania. Domy�lnie rozmiar ten wynosi 12% ca�kowitej powierzchni danej partycji. Aby natychmiast zwolni� cz�� miejsca, nale�y usun�� punkty przywracania. Dodatkowo, mo�na ograniczy� rozmiar obszaru zarezerwowanego dla funkcji przywracania systemu, aby nie dochodzi�o do niekontrolowanego ubytku wolnego miejsca na dysku.

Procedura usuwania punkt�w przywracania

1. Procedura usuni�cia punkt�w przywracania zazwyczaj odbywa si� poprzez chwilowe wy��czenie us�ugi przywracania systemu. W tym celu uruchamiamy aplet W�a�ciwo�ci systemu, Start => Uruchom => sysdm.cpl
2. Przechodzimy na zak�adk� Przywracanie systemu
3. Zaznaczamy opcj� Wy��cz Przywracanie systemu na wszystkich dyskach
4. W celu zatwierdzenia operacji klikamy Zastosuj
5. Otrzymamy komunikat Czy chcesz wy��czy� Przywracanie systemu?, oczywi�cie potwierdzamy Tak

Procedura dla systemu Microsoft Windows Vista oraz Windows Server 2008

1. Start => Uruchom => sysdm.cpl
2. Przechodzimy na zak�adk� Ochrona systemu
3. W sekcji Automatycznie utw�rz punkty przywracania w wybranych dyskach odznaczamy pole wyboru przy ka�dym z dysk�w.
4. Ka�dorazowo wyskoczy okno dialogowe z zapytaniem Czy na pewno chcesz wy��czy� Ochron� systemu dla tego dysku?, wybieramy Wy��cz przywracanie systemu.
5. Operacj� finalizujemy, klikamy przycisk Zastosuj => OK

Po wykonaniu tej operacji wszelkie punkty przywracania zostan� bezpowrotnie usuni�te (nie b�dzie mo�liwo�ci ich odzyskania). Przywracanie systemu w��czamy odznaczaj�c opcj� Wy��cz Przywracanie systemu na wszystkich dyskach.

Wi�cej informacji => Jak w��czy� i wy��czy� Przywracanie systemu w systemie Windows XP

Procedura zmiany rozmiaru przestrzeni rezerwowanej przez mechanizm przywracania systemu

Start => Uruchom => cmd

W wierszu polece� wpisujemy okre�lone polecenie wed�ug poni�szego schematu

vssadmin resize shadowstorage /on=[partycja] /for=[partycja] /maxsize=[rozmiar]

Czyli, post�puj�c wed�ug schematu, chcemy, aby przywracanie systemu na dysku C: wynosi�o maksymalnie 800MB, w tym celu wpisujemy:

vssadmin resize shadowstorage /on=C: /for=C: /maxsize=800MB

Aktualny stan mo�emy sprawdzi� wpisuj�c w wierszu polece�

vssadmin list shadowstorage

Mo�emy r�wnie� z tej strony �ci�gn�� skrypt BAT - Vista Restore Point resizing tool, kt�ry pomo�e nam dokona� zmiany ustawie�.

W systemie Windows XP oraz Windows Server 2003 mo�na t� czynno�� wykona� nieco inaczej.

1. Start => Uruchom => sysdm.cpl
2. Przechodzimy na zak�adk� Przywracanie systemu
3. W sekcji Dost�pne dyski zaznaczamy wybrany dysk, po czym klikamy Ustawienia
4. W oknie Ustawienia dysku (C:) okre�lamy maksymaln� ilo�� miejsca na dysku dla przywracania systemu.
5. Wprowadzane zmiany zatwierdzamy klikaj�c OK

5. U�ywamy kompresji NTFS.

System plik�w NTFS udost�pnia ciekaw� funkcjonalno��, kt�ra pozwala na kompresj� woluminu i zawartych na nim plik�w i folder�w. Jest to nieco inny typ kompresji ni� ten powszechnie znany z program�w 7-zip czy WinRAR.

Cechy kompresji NTFS:

• Dotyczy wy��cznie plik�w znajduj�cych si� na woluminach NTFS.
• Do wypakowania danych nie jest potrzebne zewn�trzne oprogramowanie a ca�y proces kompresji/dekompresji odbywa si� w czasie rzeczywistym.
• Kompresja NTFS charakteryzuje si� umiarkowanym stopniem kompresji, znacznie wydajniejszy jest klasyczny typ kompresowania, jednak�e wymaga on od u�ytkownika zaanga�owania w ten proces alternatywnego oprogramowania i po�wi�cenia czasu na skompresowanie danego pliku lub folderu. Dost�p do takiego pliku b�dzie ograniczony, natomiast w przypadku kompresji NTFS, plik b�dzie mo�na wykorzystywa� normalnie jak ka�dy inny plik (nieskompresowany) na dysku.
• Kopiuj�c/przenosz�c plik lub folder z jednego woluminu na drugi traci on atrybut kompresji.
• Przenosz�c plik lub folder z lokalizacji "A" do "B" lecz w obr�bie tego samego woluminu, zachowa on atrybut kompresji, natomiast gdy b�dzie to operacja kopiowania, atrybut ten utraci.
• Ka�dy nowy plik lub podfolder utworzony w skompresowanym folderze (nadrz�dnym) b�dzie dziedziczy� atrybut kompresji (b�dzie domy�lnie kompresowany).
• Kompresja powoduje nieznaczne pogorszenie czasu dost�pu do zawarto�ci skompresowanych plik�w i folder�w. Komputer potrzebuje odrobin� czasu na przeprowadzenie "w locie" kompresji/dekompresji danych, zatem czas dost�pu jest nieco d�u�szy (liczony w milisekundach), lecz jest to praktycznie niezauwa�alne dla domowego u�ytkownika. W przypadku system�w serwerowych, gdzie du�� uwag� przywi�zuje si� do wykorzystania mocy obliczeniowej procesora, kompresja i dekompresja anga�uj�c w pewnym stopniu procesor, zabiera cz�� jego mocy obliczeniowej, przez co mo�e przyczyni� si� do og�lnego spadku wydajno�ci systemu, a zatem w zastosowaniach serwerowych nie nale�y stosowa� kompresji chyba, �e jest to konieczne.
• Skompresowane dane nie mog� by� zaszyfrowane. Je�eli wybierzemy atrybut kompresji, to automatycznie rezygnujemy z funkcji szyfrowania i odwrotnie, je�eli u�yjemy opcji szyfrowania, pozbawiamy si� mo�liwo�ci kompresji danego pliku/folderu.
• Nie zaleca si� kompresji ca�ego woluminu, lecz tylko wybranych plik�w i folder�w. Nie powinno si� kompresowa� plik�w, kt�re maj� bezpo�redni wp�yw na dzia�anie systemu. Opr�cz tego stosowanie kompresji dla folder�w u�ytkownik�w mo�e pogorszy� wydajno�� systemu (w Vista C:\Users\nazwa_u�ytkownika\, w XP C:\Document and Settings\nazwa_u�ytkownika\).
• Niekt�re typy plik�w s� ju� standardowo skompresowane, dotyczy to g��wnie plik�w graficznych w formacie np. *.jpeg, plik�w muzycznych *.mp3, film�w *.mpeg i innych, dlatego kompresja tych plik�w jest bezcelowa i nie przyniesie �adnych korzy�ci.
• W celu lepszej identyfikacji nazwy skompresowanych plik�w i folder�w posiadaj� unikatowy kolor, kt�ry mo�na samemu zdefiniowa�, domy�lnie jest on barwy niebieskiej.

Procedura kompresji plik�w lub folder�w przedstawia si� nast�puj�co:

1. Prawym przyciskiem myszy klikamy na wybranym pliku lub folderze, kt�ry chcemy skompresowa� i z menu kontekstowego wybieramy W�a�ciwo�ci.
2. Na zak�adce Og�lne klikamy przycisk Zaawansowane.
3. Zaznaczamy pole wyboru Kompresuj zawarto��, aby zaoszcz�dzi� miejsce na dysku, potwierdzamy OK, nast�pnie Zastosuj
4. W kolejnym oknie dialogowym potwierdzamy ch�� dokonania zmiany atrybut�w => OK.

Dzi�ki skompresowaniu wybranych plik�w i folder�w mo�na wygospodarowa� ca�kiem sporo wolnego miejsca.

6. Zmieniamy ustawienia tymczasowych plik�w internetowych.

Internet Explorer 7

1. Narz�dzia => Opcje internetowe => zak�adka Og�lne => Historia przegl�dania => Ustawienia => ustawiamy ilo�� miejsca przeznaczonego dla tymczasowych plik�w internetowych np. 50 MB.
2. Mo�emy r�wnie� przenie�� folder na inn� partycj�, w tym celu klikamy Przenie� folder i w kolejnym oknie wskazujemy now� lokalizacj�.

Mozilla Firefox

1. Narz�dzia => Opcje => Zaawansowane => Sie� => Pami�� trybu offline ustawiamy na 40 MB.
2. Aby sprawdzi� aktualn� lokalizacj� magazynu, jak r�wnie� zobaczy�, jakie pliki s� ulokowane w cache, w pasku adresu przegl�darki wpisujemy about:cache.
3. Zmiana lokalizacji odbywa si� poprzez edycje pliku konfiguracyjnego. Wpierw tworzymy w nowej lokalizacji na innej partycji np. E:\ nowy folder o przyk�adowej nazwie ffcache.
4. W pasku adresu przegl�darki wpisujemy about:config. Tworzymy nowy wpis, klikamy w oknie przegl�darki prawym klawiszem myszy i z menu wybieramy opcj� Dodaj ustawienie typu => �a�cuch (string).
5. W nowym oknie wpisujemy browser.cache.disk.parent_directory.
6. W kolejnym oknie Wprowad� warto�� ustawienia typu "�a�cuch" wpisujemy �cie�k� dost�pu do nowego katalogu cache (magazynu), w tym wypadku E:\ffcache.
7. Restartujemy przegl�dark�. Dla pewno�ci sprawdzamy czy operacja zmiany lokalizacji powiod�a si�.

7. U�ywamy specjalistycznego oprogramowania.

System operacyjny Microsoft Windows posiada wbudowany mechanizm umo�liwiaj�cy oczyszczenie dysku twardego z r�nego typu zb�dnych plik�w oraz skompresowanie tej cz�ci plik�w, kt�rych cz�stotliwo�� u�ywania jest niska. W wielu przypadkach jest to zadowalaj�ce rozwi�zanie, jednak mechanizm ten jest niedoskona�y i nie potrafi usun�� wszystkich niechcianych plik�w. Dlatego powsta�o oprogramowanie specjalizuj�ce si� w usuwaniu zb�dnych plik�w.

Takimi programami s� (darmowe propozycje):

• CCleaner
• CleanGP
• Odkurzacz Professional
• PureRa (dla zaawansowanych u�ytkownik�w!)

8. Usuwamy zb�dne sk�adniki systemu.

Odrobin� wolnego miejsca mo�na uzyska� dzi�ki usuni�ciu nieu�ywanych sk�adnik�w systemu.

Windows Vista/2008

1. Start => Panel sterowania => Wygl�d klasyczny => Programy i funkcje => W��cz lub wy��cz funkcje systemu Windows.
2. Odznaczamy na li�cie elementy, kt�rych nie potrzebujemy np. Gry, po czym klikamy OK.

Informacje, w jaki spos�b usun�� nieu�ywane sk�adniki w systemie Windows XP/2003 mo�na znale�� tutaj.

9. Usuwamy zb�dne oprogramowanie.

Czasem instalujemy dane oprogramowanie na pr�b�, chc�c zobaczy� jak wygl�da, jakie funkcje oferuje i czy b�dzie dla nas przydatne. Gdy nie spe�ni naszych oczekiwa�, zazwyczaj pozbywamy si� go, niekiedy jednak zapominamy o tym. Warto przejrze� list� zainstalowanego oprogramowania i odpowiedzie� sobie na pytanie, czy naprawd� potrzebujemy wszystkich aplikacji. By� mo�e na li�cie znajduj� si� takie, o kt�rych istnieniu zapomnieli�my. Wbrew pozorom nie jest to rzadka sytuacja. Aby nie marnotrawi� przestrzeni dyskowej nale�y zlokalizowa� takie aplikacje i odinstalowa�, b�d� to przez systemowy aplet Dodaj/usu� lub za po�rednictwem alternatywnego oprogramowania specjalizuj�cego si� w deinstalacji oprogramowania.

W przypadku apletu Dodaj\Usu� (Programy i funkcje) aplikacj� mo�na odinstalowa� w nast�puj�cy spos�b (opis dla systemu Windows Vista):

1. Start => Panel sterowania => Wygl�d klasyczny => Programy i funkcje.
2. Zaznaczamy program, kt�ry chcemy odinstalowa� i klikamy przycisk Odinstaluj lub Odinstaluj/Zmie�.

Standardowe deinstalatory maj� tendencj� do pozostawiania wielu �mieci po odinstalowanym oprogramowaniu. Lepszym rozwi�zaniem jest u�ycie alternatywnego oprogramowania w postaci np. Revo Uninstaller.

W jaki spos�b odinstalowa� wybran� aplikacj�, przy pomocy Revo Uninstaller opisano w tym poradniku.

Tematy pokrewne - instalacja/deinstalacja oprogramowania:

• Sposoby rozwi�zywania problem�w z instalacj� oprogramowania
• Prawid�owa reinstalacja oprogramowania

Jest wiele metod, dzi�ki kt�rym mo�na zyska� sporo wolnej przestrzeni dyskowej. Wy�ej opisane metody przynosz� najwi�ksze korzy�ci. Odchudzaj�c system, nie tylko pozbywamy si� zb�dnego balastu, lecz r�wnie� sprawiamy, �e jest bardziej responsywny.

Copyright © 2009 rokko