Dalsza cz�� poradnika Pomiar temperatur komputera oraz prawid�owa wentylacja, kt�ra jednak zas�uguje na osobny artyku� aby by�a zauwa�ana i zrozumia�a.


Poradnik b�dzie dotyczy� regulacji obrot�w wentylator�w w komputerze.

Wentylator czy wiatrak?

Przegl�daj�c fora internetowe mo�na natrafi� na r�ne nazewnictwa tego sprytnego urz�dzenia. Tylko kt�re z nich jest prawdzie? Z pomoc� przychodzi Nam nawet Wikipedia, kt�ra m�wi:

Wiatrak – budowla drewniana, niekiedy murowana, wyposa�ona w skrzyd�a poruszane si�� wiatru i nap�dzaj�ce urz�dzenia. Jest najstarszym silnikiem wiatrowym – przetwarza energi� wiatru na energi� kinetyczn� w ruchu obrotowym. Jest poprzednikiem turbiny wiatrowej, kt�r� czasami r�wnie� nazywa si� wiatrakiem.

Wentylator – spr�arka, w kt�rej przyrost ci�nienia statycznego gazu jest minimalny (nie przekracza 13 kPa), a ca�a energia gazu jest zawarta w jej sk�adowej kinetycznej.

No i chyba wszystko jasne. Prawid�owym nazewnictwem jest wentylator, i takim terminem b�dziemy si� pos�ugiwa�.

Czy wszystkie wentylatory mo�na regulowa�?

Odpowied� brzmi: programowo NIE, sprz�towo TAK. Programowo mo�na regulowa� tylko wentylatory, przy kt�rych producent „udost�pni�” tak� mo�liwo��, mianowicie jest to 4 kabelek, s�u��cy kontroli obrot�w (bardziej szczeg�owo- modulacja szeroko�ci impuls�w, czyli PWM).



UWAGA: Pod��czenie wentylatora 3-pinowego do gniazda 4-pinowego nie umo�liwi regulacji, wentylator b�dzie si� kr�ci� z pr�dko�ci� maksymaln�.



Warunkiem jest r�wnie� pod��czenie wentylatora to odpowiedniego z��cza na p�ycie g��wnej. Standardowo p�yta g��wna wyposa�ona jest w PWM-CPU, czyli miejsce pod��czenia wentylatora ch�odz�cego radiator procesora. Jednak bardzo cz�sto mo�na spotka� dodatkowe gniazda PWM na p�ytach g��wnych w r�nych miejscach to pod��czenia np. wentylator�w chipsetu.

R�wnie cz�sto regulacja wentylator�w wyst�puje na kartach graficznych – je�li fabrycznie ch�odzone s� metod� aktywn� (metoda pasywna – sam radiator /patrz stare karty graficzne/)

Sprz�towo r�wnie� mo�na regulowa� obroty wentylator�w.

Przyk�adem jest np. wentylator Scythe Scythe "Slip Stream" 120mm PWM & V.R, dla kt�rego producent przewidzia� regulator umieszczony na �ledziu PCI montowanym z ty�u komputera.



Nast�pnym sposobem sprz�towej regulacji obrot�w jest pojedynczy regulator SilentumPC Fanster montowany wewn�trz obudowy. W tym rozwi�zaniu jest jeden minus – wentylator b�dzie si� kr�ci� ca�y czas z pr�dko�ci� ustawion� na regulatorze. Przydatne np. dla ustawienia wentylator�w wdmuchuj�cych czy wydmuchuj�cych, ale przy zastosowaniu tego dla wentylator�w na CPU czy GPU – s�abo to widz�…



Ostatni� metod� sprz�towej regulacji wentylatora jest regulator obrot�w montowany w zatoce 3,5” (stacji dyskietek) b�d� 5,25” (stacji CD/DVD), np. Zalman ZM-MFC1 Combo, kt�ry posiada regulacj� 4 wentylator�w oraz dodatkowo mo�liwo�� pod��czenia pod gniazdo PWM.

Jakim programem regulowa� wentylatory?

Ka�dy producent udost�pnia sw�j program, dzi�ki kt�remu mo�na regulowa� m.in. wentylatory. Dla p�yt GIGABYTE jest to program EasyTune, dla MSI Afterburner itd.
Jako, �e nie mam dost�pu do wszystkich mo�liwych p�yt g��wnych to opisze programy dzia�aj�ce na ka�dej p�ycie g��wnej.

SpeedFan – regulacja obrot�w wentylatora CPU.

Pierwszym u�ytym programem jest program SpeedFan w wersji 4.45 do pobrania z naszego dzia�u Download . Po instalacji i uruchomieniu programu (Vista/7 – jako Administrator) uka�e nam si� g��wne okno programu.




Teraz najtrudniejsza cz�� testu, musimy sprawdzi� kt�re pole odpowiada naszemu wentylatorowi na procesorze. Pocz�wszy od Speed01 nale�y przystawi� ucho do obudowy i jednocze�nie zmieni� warto�� 100 na warto�� 0 i s�ucha�, przy kt�rym polu praca komputera wyra�nie ucichnie (zdecydowana wi�kszo�� to Speed02, jednak w moim przypadku jest to Speed05).

Je�li odnale�li�my nasz� warto�� przechodzimy do konfiguracji klikaj�c przycisk Configure.

Przechodzimy do zak�adki Speeds oraz zaznaczamy wyznaczone przez nas wcze�niej pole:



Ustawiamy warto�� Minimum value np. na 60% a Maximum value na 80% co oznacza, �e wentylator b�dzie si� kr�ci� z pr�dko�ci� 60% pr�dko�ci maksymalnej do okre�lonej temperatury (o czym p�niej), natomiast po przekroczeniu tej temperatury z pr�dko�ci� 80% pr�dko�ci maksymalnej. Zaznaczamy r�wnie� Automatically variated (Automatyczna zmiana).

Ta warto�� jest przyk�adowa, wszystko zale�y od u�ytkownika, jednak pami�taj, �e im ni�sze warto�ci ustawisz, tym mniej ch�odzony b�dzie radiator, co przy naprawd� grzej�cych si� procesorach mo�e doprowadzi� do niestabilno�ci jednostki!

Ja u�y�em warto�ci bardzo wyg�rowanych, poniewa� tak czy siak szum powietrza z 4 wentylator�w jest g�o�niejszy ni� wentylator na procesorze.

Po ustawieniu tych opcji przechodzimy do zak�adki Temperatures:



Ustawiamy warto�� po��dan�(Desired) (opcja odpowiada Minimum value z poprzedniej zak�adki) w stopniach Celsjusza. Proponuj� tutaj warto�� oko�o 30-40 stopni. Warto�� Warning oznacza tempteratur�, po jakiej wentylator procesora zacznie si� kr�ci� z maksymaln� pr�dko�ci� (opcja Maximum value). Tutaj w zale�no�ci od procesora od 50 do nawet 70 stopni.

Po wykonaniu wszystkich czynno�ci klikamy przycisk OK.

Dodajemy program do autostartu:



I gotowe.


P�yty wspierane przez program SpeedFan

RivaTuner – regulacja obrot�w wentylatora GPU.

R�wnie� mo�emy pobra� z naszego dzia�u Download . U�yta wersja to 2.24c.
Po instalacji uruchamiamy program (Vista/7 – jako Administrator).

Naszym oczom ukazuj� si� ekran g��wny programu, rozwijamy kwadracik zaznaczony na zrzucie oraz klikamy w ikon� karty graficznej:



Po klikni�ciu uka�e nam si� okno. Klikamy na zak�adk� Fan oraz zaznaczamy opcj� Enable low-level fan control:



Program zapyta nas o znalezienie i zast�pienie standardowego kontrolera. Klikamy na Detect now:



Zaznaczamy opcj� Fixed i ustawiamy obroty wentylatora wed�ug w�asnego uznania, klikamy przycisk Zastosuj i obroty wentylatora s� zmienione. Jest to opcja ustawienia obrot�w wentylatora ca�y czas. Opcja Auto ma swoje poziomy zale�ne od temperatury:



Nie szuka�em opcji edycji tych warto�ci, poniewa� nie s� a� tak istotne i g�rne granice tych ustawie� i tak s� ci���kie do uzyskania.


�r�d�a obrazk�w:
http://www.silentiumpc.com/fanster/
http://www.zalman.com/eng/product/Product_Read.asp?idx=376
http://www.scythe-usa.com/product/acc/020/dfspwm_detail.html
http://www.scythe-usa.com/product/acc/079/sy1225sl12hpvs_detail.html
http://www.gpforums.co.nz/thread/423683/1/
http://www.digital-daily.com/cpu/cpu_intel_atom_230_diamondville/print


Pozdrawiam, Vol


Poradnik zosta� napisany tylko i wy��cznie na potrzeby Hotfix.pl i nie mo�e by� kopiowany bez zgody Autora i Administracji.