Witam
Na pocz�tku chcia�bym zaznaczy�, �e stara�em si� w tym artykule wyt�umaczy� wszystko po kolei dla pocz�tkuj�cych u�ytkownik�w. Pisz�c ten poradnik chcia�em, aby by� jak najbardziej zrozumia�y dla tych, kt�rzy dopiero zaczynaj� przygod� z komputerem. W sieci istnieje bardzo du�o zagro�e�, takich jak wirusy, robaki, trojany i inne paskudztwa. Pocz�tkuj�cy u�ytkownicy najcz�ciej nie zdaj� sobie sprawy z zagro�enia, jakie na nich czyha. Mam nadziej�, �e po przeczytaniu tego poradnika wielu zmieni zdanie i pomy�li o tym, jak zabezpieczy� swoje dane. Wszystkich, kt�rzy u�ywaj� antywirusa oraz firewalla i my�l�, �e s� bezpieczni r�wnie� zach�cam do przeczytania niniejszego artyku�u, gdy� �adne zabezpieczenie nie da 100% pewno�ci. Dla tego wszystkie czynno�ci, kt�re opisa�em pomog� jak najbardziej zminimalizowa� ryzyko wycieku danych oraz hase�. Zapraszam do przeczytania poradnika i podzielenia si� wszelkimi uwagami, sugestiami oraz propozycjami.
Co to jest wirus, trojan, robak?
Rodzaj�w z�o�liwego oprogramowania jest
wiele. Opisz� pokr�tce co szkodniki mog� nam narobi�.
- Wirus jest najcz�ciej w postaci prostego programu komputerowego b�d� z�o�liwego kodu. Wirus zmienia b�d� nadpisuje inny program aby m�g� si� rozprzestrzeni�. Dzi�ki temu infekuj� komputer bez zgody u�ytkownika.
- Trojan podszywa si� pod r�ne aplikacje. Opr�cz wype�niania roli programu, w tle trojan wykonuje r�ne z�o�liwe funkcje.
- Robak w przeciwie�stwie do wirusa, nie potrzebuje programu do kt�rego mo�e si� podczepi�. Robak rozprzestrzenia si� przez sie�, najcz�ciej za pomoc� poczty elektronicznej.
- Programy szpieguj�ce zbieraj� informacje o u�ytkowniku komputera bez jego zgody i wiedzy. Zapisywane s� mi�dzy innymi u�ywane has�a, przegl�dane witryny, codzienne czynno�ci wykonywane na komputerze.
- Rootkit jest jednym z najniebezpieczniejszych zagro�e�. Rootkit og�lnie ukrywa procesy b�d� programy, przez co jest du�o trudniejszy do wykrycia.
- Keylogger odczytuje i zapisuje wszystkie naci�ni�cia klawiszy u�ytkownika. W ten spos�b program zbiera informacje, kt�re mog� dosta� si� w niepowo�ane r�ce.
To oczywi�cie nie wszystko. Wypisa�em kilka najcz�ciej spotykanych form zagro�e�. Jak wida�, jest si� czego obawia�. Wszelkie te zagro�enia mog� na prawd� narobi� bardzo wielkich szk�d. Z�o�liwe oprogramowanie mo�e wykra�� tajne dane oraz has�a, usun�� wszystkie pliki z dysku twardego, uszkodzi� system, modyfikowa� pliki, szpiegowa� u�ytkownika. No skoro jest tyle zagro�e�, to jak si� zabezpieczy�? Ot� jak pisa�em wcze�niej, nic nie da nam 100% pewno�ci. Jednak po przeczytaniu tego artyku�u i zastosowaniu wypisanych w nim porad z pewno�ci� b�dziecie bezpieczniejsi (co nie oznacza: bezpieczni).
Podstawowe czynno�ci zabezpieczaj�ce przed z�o�liwym oprogramowaniem
* Programy zabezpieczaj�ce przed wirusami.
Do najbardziej podstawowych a zarazem jednych z najwa�niejszych zabezpiecze� jest u�ycie:
Dla czego warto u�ywa� tych program�w? Odpowied� jest bardzo prosta: dla zwi�kszenia bezpiecze�stwa. Nigdy nie b�dziemy mieli 100% pewno�ci, �e na Nasz komputer nie wtargnie si� wirus. Zabezpieczenia te pozwol� jedynie o wiele zmniejszy� ryzyko zara�enia. Mo�e si� wydawa� komu�, �e tej osoby problem nie dotyczy, bo w sumie po co kto� chcia�by si� w�ama� na m�j komputer b�d� podes�a� wirusa? Wirus mo�e wykrada� dane osobowe, has�a do portali internetowych, kart bankowych itd itp.
Gdy z�odziej - bo tak mo�na nazwa� osob� trzeci� wykorzystuj�c� te dane - b�dzie w posiadaniu takich informacji mo�e je od razu wykorzysta�. Mo�e ukra�� pieni�dze z konta bankowego, zrobi� zamieszanie na portalach, podszywa� si� pod kogo�. Jak wida� problem jest du�y, a traktowany najcz�ciej z oboj�tno�ci�.
Je�eli kto� nie wie co mog� zrobi� wirusy to radz� poczyta�
newsy. Bardzo cz�sto do zara�enia kogo� wykorzystywane s� r�ne okazje, np
walentynki b�d� luki w popularnych programach, np
Internet Explorer. Tak�e pojawiaj� si�
fa�szywe antywirusy jaki i
spreparowane strony internetowe.
* Aktualizacje
Autorzy program�w, najcz�ciej tych popularnych nie rzadko wydaj� aktualizacje swoich produkt�w. Najcz�ciej takie aktualizacje przynosz� poprawienie stabilno�ci programu, ulepszenie funkcji itp ale te� cz�sto wdra�ane s� poprawki bezpiecze�stwa �ataj�ce znane luki w zabezpieczeniach programu.
Bardzo wa�na jest te� aktualizacja program�w zabezpieczaj�cych takich jak antywirusy.
Przynajmniej raz na tydzie� powinni�my aktualizowa� baz� sygnatur antywirusa. W przypadku system�w Windows powinni�my pobiera� wszelkie aktualizacje oznaczone jako krytyczne b�d� wa�ne. S� to poprawki �ataj�ce luki w produktach Microsoft. Aktualizacje mo�emy pobiera� przez witryn� Windows Update b�d� za pomoc� funkcji automatycznej aktualizacji w systemach Windows.
Bardzo wiele program�w oferuje automatyczne aktualizacje. Najcz�ciej gdy program wykryje aktualizacj� informuje o tym u�ytkownika. Nie nale�y ignorowa� tego komunikatu. Warto zawsze aktualizowa� swoje programy. Nie tylko prze�o�y si� to najcz�ciej na lepsze dzia�anie samego softu ale i na bezpiecze�stwo. Najwa�niejsze jest �atanie przegl�darek. Pisa�em ju� o Internet Explorerze, ale problem ten dotyczy ka�dej przegl�darki.
* Dodatki do przegl�darek zwi�kszaj�ce bezpiecze�stwo przegl�dania
Istnieje wiele dodatk�w do przegl�darek. Ja polecam g��wnie dwa dodatki (dla przegl�darki Firefox):
- NoScript - pozwala blokowa� wykonywanie skrypt�w JavaScript i aplet�w Java na stronach internetowych.
- WOT - Web of Trust pozwala Ci bezpiecznie przegl�da� witryny i dokonywa� zakup�w w internecie. R�nokolorowe symbole WOT pomagaj� unikn�� oszustw, pr�b kradzie�y to�samo�ci, podejrzanych sklep�w internetowych i innych zagro�e�, jeszcze zanim klikniesz. Czyli jak wida� jest to na prawd� �wietny dodatek.
Dzi�ki tym dw�m dodatkom przegl�danie stron stanie si� bezpieczniejsze.
Przegl�daj�c strony internetowe
nale�y pami�ta�, �e to w�a�nie na nich mo�emy znale�� najwi�cej zagro�e�.
Dzi�ki wcze�niej wspomnianemu dodatkowi WOT mo�emy czu� si� bezpieczniej. Dodatek ten wy�wietla nam obok wynik�w wyszukiwania k�ka pokazuj�ce zaufanie do strony, okre�lane przez u�ytkownik�w. Tak wi�c ka�dy mo�e okre�li� czy dana witryna nale�y do zaufanych czy nie.
Daje to du�o bardziej miarodajny wynik. Wchodz�c na strony oznaczone zielonym k�kiem mo�emy czu� si� bezpieczniej. Za� strony oznaczone na czerwono lepiej omija�.
* Nieznane linki, za��czniki, spam itd
Kolejn� wa�n� rzecz� jest otwieranie nieznanych link�w. Czy to w mailu czy to od nieznajomego, kt�ry podes�a� link na komunikatorze zawsze nale�y zachowa� ostro�no��. I oboj�tnie czy dostaniemy mail od znajomego (chyba, �e jeste�my pewni, �e to bezpieczne) czy nie, nie powinno si� klika� dwukrotnie na za��cznik z rozszerzeniem EXE, COM czy VBS. Mog� one nie�le zrobi� ba�aganu na partycjach - pozara�a� wszystkie pliki, pousuwa� dane, zablokowa� dost�p do komputera.
Linki mog� prowadzi� do spreparowanych stron na kt�rych znajduj� si� wirusy zara�aj�ce komputer b�d� do stron podszywaj�cych si� pod np banki wy�udzaj�c dane osobowe.
Nale�y koniecznie przyjrze� si� adresowi linka czy nie zawiera liter�wki b�d� czego� podejrzanego. Za� je�eli chcemy otworzy� od kogo� nieznajomego link ale mamy powa�ne w�tpliwo�ci mo�na go otworzy� bezpiecznie (czyli nie zara�aj�c systemu) na wirtualnej maszynie.
W ten spos�b tylko system wirtualny zostanie zara�ony nie zagra�aj�c naszemu zwyk�emu. Do tego celu mo�na u�y� np
Virtualbox.
Oczywi�cie tego sposobu ma�o kto u�ywa, bo komu by si� chcia�o jednak je�eli mamy na prawd� bardzo wa�ne dane to lepiej nie ryzykowa�. Drugim wyj�ciem mo�e by� zastosowanie aplikacji sandboxie. Aby si� o niej wi�cej dowiedzie�, zapraszam do przeczytania poradnika ->
Wirtualizacja aplikacji za pomoc� Sandboxie. Jest to na pewno du�o wygodniejsze rozwi�zanie.
Tak wi�c jak si� nie trudno domy�le� przy przegl�daniu stron najwa�niejsza jest uwaga na jakie strony wchodzimy i czy je znamy. Dodatkowo nale�y omija� strony pornograficzne oraz te zawieraj�ce cracki i seriale b�d� nielegalne oprogramowanie.
Bardzo cz�sto na takich stronach znajduje si� pe�no wirus�w. Przegl�danie takich stron to jak igranie z ogniem ;)
Jak rozpozna� obecno�� wirusa na komputerze?
Rozpoznanie wirusa mo�e by� proste b�d� trudne. Je�eli system b�d� programy zachowuj� si� dziwnie, to znaczy uruchamiaj� si� programy kt�rych nie za��czali�my, powstaj� r�ne nieznane pliki na partycjach, system strasznie wolno chodzi, ��cze sieciowe jest zapchane to mo�e by� sprawka wirusa.
Je�eli mamy uruchomionych kilka program�w, kt�re na og� ma�o zu�ywaj� zasob�w komputera ale mimo to u�ycie procesora wynosi 100% to mo�e by� prawdopodobnie wirus. Warto wy��czy� WSZYSTKIE programy i jeszcze raz sprawdzi� w menad�erze zada� (ctrl + alt + del) czy zu�ycie procesora wynosi 100%. Je�eli tak to musimy zobaczy� jaki proces (zak�adka procesy) wykorzystuje najwi�cej CPU oraz pami�ci. Warto taki proces sprawdzi� na stronie
liutilities.com b�d�
processlibrary.com.
Za� je�eli nie pobieramy niczego z Internetu, nie mamy za��czonych �adnych program�w ��cz�cych si� z sieci� a wci�� po��czenie sieciowe wskazuje na pobieranie warto zajrze� do Firewalla jakie procesy/programy ��cz� si� z sieci�. Je�eli nie znamy danego programu lepiej go zablokowa�.
Gdy ju� wydaje nam si� (po tych dw�ch czynnikach jakie wymieni�em), �e na naszym komputerze znajduje si� wirus nale�y jak najszybciej przeskanowa� komputer:
Oczywi�cie mo�e zdarzy� si� tak, �e nie b�dziemy w og�le �wiadomi, �e mamy wirusa - nic na to nie wskazuje. Aby mie� pewno��
warto skanowa� komputer przynajmniej
raz na miesi�c antywirusem oraz da� logi do sprawdzenia. Jest to bardzo wa�ne! Nie powinno si� odstawia� skanowania systemu. Wirusy mog� nie dawa� o sobie zna� a mog� dzia�a� w tle i szkodzi�, za� ochrona w czasie rzeczywistym antywirusa mo�e ich nie wykry�.
Co zrobi�, je�eli zosta� wykryty wirus?
Wszelkie zagro�enia powinni�my usun��, b�d� przenie�� do kwarantanny, chyba �e mo�liwa jest do wyboru opcja leczenia - w tedy najlepiej jej u�y�. Je�eli nie jeste�my pewni czy mo�emy dany plik usun�� mo�na go przenie�� najpierw do kwarantanny a nast�pnie zapyta� na
forum czy dany plik mo�na usun��.
W przypadku, je�eli u�yli�my skanera online, kt�ry nie oferuje funkcji usuwania wirus�w musimy przej�� do lokalizacji podanej przez ten skaner i usun�� dane pliki.
Czasem mo�e pojawi� si� wirus blokuj�cy dost�p do systemu. Warto u�y� skanera w wersji LiveCD, np
Kaspersky Rescue Disk oraz
Dr.Web LiveCD. Program pobiera si� w postaci obrazu iso, po nagraniu na p�yt� mo�na j� zbootowa� podczas startu komputera. Dzi�ki czemu przeskanuje wszystkie partycje przed za�adowaniem systemu.
Gdyby�my jednak nadal mieli problem warto zapyta� o porad� na
forum komputerowym.
Powi�zane tematy
Copyright © me@djohnsc
Kopiowanie ca�ego poradnika b�d� jego fragment�w surowo zabronione!
